Wałbrzych – historia

Miasto na prawach powiatu (dawne wojewódzkie), obecnie drugie pod względem wielkości (108 200 mieszkańców) w województwie dolnośląskim. Położone jest w Kotlinie Wałbrzyskiej, otoczonej przez Chełmiec (851 m) od zachodu, masywy Lisiego Kamienia (603 m) i Niedźwiadków (629 m) od wschodu i pasmo Wołowca (776 m) i Borowej (853 m) od południa. Leży przy linii kolejowej Wrocław – Jelenia Góra, od której odchodzi linia do Kłodzka oraz przy szosie Wrocław – Mieroszów i drogach do Jeleniej Góry, Dobromierza, Świdnicy i Kłodzka. W końcu XII w. powstał tu mały gród warowny, który wszedł w 1278 r. w granice księstwa świdnicko-jaworskiego. W 1305 r. wzmiankowano miejscowość, w której ok. 1366 r. rozpoczęto wydobywanie rud srebra i ołowiu, zaś w 1375 r. wzmiankowano źródła mineralne w Starym Zdroju. W latach 1400-26 Wałbrzych otrzymał prawa miejskie. W 1561 r. wzmiankowano pierwsze kopalnie węgla. Przez długie lata miasto należało do Czettritzów, a od 1738 r. do Hochbergów. W XVII w. znajdował się tutaj ośrodek tkactwa i włókiennictwa. Od poł. XVIII w. zaczęło rozwijać się górnictwo węgla kamiennego, które doprowadziło do gwałtownego rozwoju miasta. Powstał także przemysł włókienniczy, ceramiczny, szklarski, metalowy i koksowy. W 1853 r. doprowadzono linię kolejową ze Świebodzic, przedłużoną w latach 1867-68 do Jeleniej Góry, zaś w latach 1879-80 powstała linia do Kłodzka. W 1898 r. pojawiły się także tramwaje. Wskutek górzystego ukształtowania terenu rozwinął się tutaj specyficzny układ odrębnych osiedli, powstałych z dawnych wsi. W latach międzywojennych zbudowano Nowe Miasto. W okresie powojennym zbudowano nowe osiedla mieszkaniowe. W latach 1975–98 Wałbrzych był siedzibą odrębnego województwa. W latach 90. XX w. zamknięto kopalnie węgla, co doprowadziło do kryzysu miasta. Obecnie miasto tworzy ośrodek aglomeracji wałbrzyskiej, rozwija się także turystyka związana z górskim położeniem i pobliskim Zamkiem Książ.