Złoty Stok – historia

Miasto (2700 mieszkańców) położone na pograniczu Przedgórza Paczkowskiego i Gór Złotych. Przez Złoty Stok prowadzi szosa Kłodzko – Nysa – Opole, z którą krzyżuje się droga Kamieniec Ząbkowicki – Lądek-Zdrój. Złoty Stok był osadą górniczą, ślady wydobywania w okolicy złota pochodzą już z X w. W 1273 r. kopalnie nadano cystersom z Kamieńca Ząbkowickiego. W 1334 r. Złoty Stok wymieniano już jako miasto, które 10 lat później otrzymało status wolnego miasta górniczego. Miejscowość należała do księstwa ziębickiego i świdnickiego, razem z którym w 1392 r. została włączona do Korony Czeskiej. Po zniszczeniach wojen husyckich w 1. poł. XV w., w 1491 r. Złoty Stok ponownie uzyskał miano wolnego miasta górniczego. Miejscowość ponownie weszła w skład księstwa ziębicko-oleśnickiego. Szczyt rozwoju górnictwa i hutnictwa złota przypada na pocz. XVI w. W kopalnie inwestowały czołowe domy handlowe Europy, na czele z Fuggerami, w latach 1507-1621 działała tu mennica książęca. Rocznie produkowano ok. 60 kg złota, co dawało 8% produkcji w całej Europie. W 2. poł. XVI w. Hans Schärffenberg opracował tu sposób pozyskiwania z kopalnianych hałd arsenu i produkcji arszeniku. Kopalnie zniszczono podczas wojny trzydziestoletniej, a w końcu XVII w. złoża złota zaczęły się kończyć. Po zajęciu Śląska przez Prusy w Złotym Stoku utworzono Urząd Górniczy, a w latach 1769-79 Wyższy Urząd Górniczy dla całego Śląska. Po wyczerpaniu złóż zlikwidowano w 1859 r. hutę złota, natomiast nadal działała kopalnia i huta arsenu, zakupiona w 1883 r. przez rodzinę Güttlerów, którzy posiadali wcześniej fabrykę prochu w sąsiednim Mąkolnie. W 1900 r. doprowadzili oni do miasta prywatną linię kolejową z Kamieńca Ząbkowickiego. 8 maja 1945 r. miasto zajęły bez walki wojska radzieckie. W 1962 r. zamknięto kopalnię arsenu, a od 1977 r. działały tu Zakłady Tworzyw i Farb, obecnie Złoty Stok Grupa. Turystyka znacznie się rozwinęła po udostępnieniu w 1996 r. do zwiedzania kopalni złota.