Milicz – historia

Miasto powiatowe (11100 mieszkańców) położone przy linii kolejowej Oleśnica – Krotoszyn i szosie Trzebnica – Krotoszyn, od której odchodzą boczne szosy do Żmigrodu i Twardogóry. Milicz leży nad Baryczą, na skraju Kotliny Milickiej, w przewężeniu doliny rzeki między Wzgórzami Krośnickimi i Wzniesieniami Sułowskimi. Gród milicki wymieniono po raz pierwszy w bulli papieża Innocentego II z 1136 r., w 1155 r. istniała tu kasztelania. Po najeździe tatarskim Miliczowi nadano w 1245 r. prawa miejskie. Strategiczne położenie miasta, na granicy w Wielkopolską sprawiło, że król Czech Jan Luksemburczyk zagarnął gród w 1339 r., czym ściągnął na siebie klątwę właściciela miasta, biskupa Nankiera. W 1358 r. Milicz przeszedł w ręce książąt oleśnickich, którzy wybudowali tu zamek otoczony później fosą. W 1494 r. miasto z warownią stało się własnością Zygmunta Kurzbacha, utworzono tu wolne państwo stanowe. Kurzbachowie rozwinęli gospodarkę opartą na hodowli karpia. Nadgraniczne położenie Milicza było powodem licznych zatargów z wielkopolską szlachtą. W 1590 r. Milicz przeszedł w ręce Maltzanów. Duże spustoszenia przyniosła wojna 30-letnia, po której podzielono dominium milickie na wolne państwa stanowe Cieszków, Nowy Zamek (później Wierzchowice) i Milicz. Joachim Andrzej II Maltzan był zaufanym ministrem króla pruskiego Fryderyka II, dzięki czemu w 1745 r. powstał w Miliczu garnizon. Maltzanowie wznieśli klasycystyczny pałac (1790-99), założyli pierwszy na Śląsku park w stylu angielskim (50 ha), zbudowali dwa kościoły – Łaski (1709) i św. Anny (1807). Powstały też wtedy manufaktury bawełny i wełny, zakład sukienniczy i przędzalnie, wybudowano kolonię Karłów. W 1875 r. do Milicza doprowadzono linię kolejową na trasie Oleśnica – Krotoszyn - Gniezno. W 1894 r. kolej wąskotorowa połączyła Milicz ze Żmigrodem i Sulmierzycami, kilka lat później linię doprowadzono do Prusic, Trzebnicy i Wrocławia. 22 stycznia 1945 r. miasto zostało zajęte przez Armię Radziecką. Po wojnie rozwinął się tu przemysł spożywczy, drzewny i materiałów budowlanych. Od 1999 r. Milicz jest ponownie siedzibą powiatu.